Kiezen of delen

Dat toetsenborden niet allemaal gelijk zijn, is vast een ieder wel opgevallen. Dat geldt ook voor cijfer toetsenborden. We vinden deze op diverse plaatsen en zowel hardwarematig uitgevoerd als softwarematig. Wat te denken van het cijferblok van rekenmachines, computers, telefoons en afstandsbedieningen?


Het verschil ligt in de positionering van de cijfers onderling. Bij een rekenkundige functie begint de opbouw met de ‘1’ linksonder en eindigt die met de ‘9’ rechtsboven, terwijl bij een selecterende functie de opbouw begint met de ‘1’ linksboven en eindigt met de ‘9’ rechtsonder. De ‘0’-en zitten in beide uitvoeringen aan de onderzijde.

Hoe is dit verschil ontstaan?

Als we kijken naar de opstelling op een rekenmachine, dan heeft het cijfer ‘0’ ook daadwerkelijk de numerieke waarde nul. Bij een telefoontoestel daarentegen, heeft het cijfer ‘0’ de numerieke waarde tien. Dit laatste is ontstaan bij de klassieke draaischijftelefoon, waarbij het cijfer ‘0’ op het cijfer ‘9’ volgt, als zijnde het geven van tien kiesimpulsen. Deze volgorde werd gehandhaafd bij de druktoetstelefoon waar het cijfer ‘0’ ook direct volgt op het cijfer ‘9’.
Bij de indeling op een rekenmachine komt bovendien nog een praktisch punt; namelijk dat het gebruik van de combinatie van cijfers 0, 1, 2 en 3 vaker voorkomt dan hogere getalwaarden met een nul erin. Voor het gemak is dan ook gekozen om de cijfers met lage waarde onderin te houden.

Wie op een smartphone het virtuele toetsenbord gebruikt, ziet nog steeds de verschillende indelingen van de toetsenopbouw indien gebruik gemaakt wordt van de telefoonfunctie of de rekenfunctie. Opnieuw blijkt dat een oude gewoonte gehandhaafd blijft. De mensheid is hier nu eenmaal gewend aan geraakt. Het onderscheid blijft voor selecteren en rekenen: een kwestie van kiezen of delen.